ورق سیاه (Black Sheet)، نوعی ورق فولادی است که بهصورت نورد گرم تولید میشود. این ورق در صنایع مختلفی از جمله: پتروشیمی، خودروسازی،کشاورزی و … کاربرد فراوانی دارد. از ورق سیاه بهعنوان ورق کربن استیل یا پلیت سیاه نیز یاد میشود. در روند تولید ورق سیاه، فولاد در دمای بالاتر از دمای تبلور مجدد فولاد قرار میگیرد. در ضخامتهای بالای ۱/۵ میلیمتر قیمت ورق سیاه بالاتر میرود. این محصول به دو صورت برش خورده و رول تهیه و تولید میشود که در نهایت به شکل ورق صاف و صیقلی یافته در دسترس است اما با کیفیت سطحی کمتر از ورق سرد و البته ضخامت بیشتر تولید میشود که گاها برای مصرف در صنایع مختلفی نیاز به پرداخت دارد. قیمت ورق سیاه از ورق سرد از جمله روغنی کمتر است، در نتیجه برای کاربردهای متفاوت که ظاهر کمتر اهمیت دارد بهکار گرفته میشوند. شاید دانستن این موضوع جالب باشد که علت به کار بردن صفت سیاه برای این ورق، مات شدن سطح آن در روند تولید در دمای بالا است. ورق سیاه به عنوان کالای اولیه برای تولید قطعات صنعتی، ساختمانی و… استفاده میشود و با توجه به دو گرید استاندارد ST52 وST37 میتوان گفت ورق سیاه و بررسی کیفی آن برای صنایع اهمیت و کاربرد زیادی دارد.
دوگرید معروف برای ورق سیاه صنعتی و معمولی به ترتیب ST52 وST37 هستند که در آنها ST نماد Strength، به معنای استحکام و عدد بعد از آن میزان تنش نهایی یا همان سختی ورق برحسب کیلوگرم بر سانتیمتر مربع است. میزان سختی ورق نورد گرم را میزان کربن در فولاد مشخص میکند. همانطور که در تصاویر پیداست، ورق سیاه استاندارد ST37 به عنوان ورق سیاه معمولی با درصد کربن و متعاقبا سختی کمتر در صنایع با کاربرد سبک مانند ساختمان مورد استفاده قرار میگیرد. از طرفی دیگر، ورق سیاه استاندارد ST52 به عنوان ورق سیاه صنعتی با درصد کربن بالاتر از ورق معمولی برای صنایع سنگین استفاده میشود.
ورقهای سیاه که با عناوین دیگری همچون فولاد سیاه یا ورق آهن سیاه شناخته میشوند، سطح تقریبا صافی دارند. این ورقها در دسته ورقهای رول گرم قرار میگیرند و کیفیت آنها براساس شاخص ST برآورد میشود. ابعاد و ضخامت ورق سیاه نیز بهعنوان یکی از مهمترین مشخصات آن تنوع بالایی دارد. اندازه استاندارد این ورق حدود ۱۰۰۰ الی ۲۰۰۰ میلیمتر است و حتی میتوان آن را به صورت سفارشی در سایزهای بزرگتر تولید کرد. بنابراین، محدودیتی در زمینه سایز ورق نوع سیاه وجود ندارد و مصرفکنندگان میتوانند ورق مورد نیازشان را به راحتی تهیه کنند.
تولیدکنندگان ورق سیاه
بسیاری از کشورها به حوزه تولید ورق سیاه ورود کردهاند؛ چراکه این محصول پایهای به صنعتی شدن آنها کمک میکند. کشور ما نیز دارای کارخانههای فولادی قدرتمندی است که در زمینه تولید ورقهای سیاه فعالیت میکنند. از بزرگترین و موفقترین تولیدکنندگان ورق سیاه در ایران میتوان به کارخانه فولاد مبارکه اصفهان، کارخانه فولاد کاویان، کارخانه فولاد گیلان، کارخانه فولاد اکسین و کارخانه فولاد امیرکبیر کاشان اشاره کرد. درحالحاضر، مجتمع فولاد مبارکه برجستهترین تولیدکننده انواع ورق فولادی است و محصولات آن در سطح کیفی بسیار بالایی قرار دارند.